Λιποίδημα και αθλητισμός
Το λιποίδημα ανθίσταται στην άθληση;
Όποιος πάσχει από λιποίδημα – διαταραχή της κατανομής του λίπους – κάτι που συμβαίνει κυρίως μόνο στις γυναίκες – ακούει συχνά να λέγεται: «Το λιποίδημα ανθίσταται στην άθληση». Έχει κάποιο ίχνος αλήθειας μια τέτοια δήλωση;
Ο αθλητισμός δεν μπορεί να προσφέρει ίαση, αλλά ανακουφίζει.
Είναι γεγονός ότι το λιποίδημα είναι νόσος του λιπώδους ιστού που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με υπερβολική άθληση ή νηστεία. Σαν να μην έφτανε η διαρκής αύξηση της μάζας του σωματικού λίπους, οι ασθενείς συνήθως υποφέρουν από σοβαρό πόνο. Η μόνη αποτελεσματική επιλογή για να αφαιρεθεί το μη φυσιολογικό ‘μαξιλαράκι’ λίπους είναι η λιποαναρρόφηση, δηλ, η χειρουργική αφαίρεση των εναποθέσεων λίπους. Οι αθλητικές δραστηριότητες, όμως, μπορεί να βοηθήσουν ώστε να μην γίνει περαιτέρω συσσώρευση λίπους επί του λιποιδήματος και να δράσουν προληπτικά ώστε το λιποίδημα να μην αναπτυχθεί σε λιπολεμφοίδημα. Ακόμη και αν η άθληση δεν μπορεί να υποσχεθεί ίαση στην περίπτωση του λιποιδήματος, τα συμπτώματα και τα παράπονα μπορεί να μειωθούν σημαντικά ως αποτέλεσμα της φυσικής άσκησης. Θα εξηγήσουμε τι είναι πραγματικά σημαντικό.
Η άθληση είναι αναπόσπαστη συνιστώσα της φυσιοθεραπείας CDPT
Στην περίπτωση του λεμφοιδήματος και λιποιδήματος εφαρμόζεται συνήθως Σύνθετη Αποσυμφορητική Φυσιοθεραπεία (CDPT). Κατά κανόνα βελτιώνει την κατάσταση και βοηθά να αποφευχθούν επιπλοκές, π.χ., πόνοι στις κλειδώσεις ή λιπολεμφοίδημα. Η CDPT συνίσταται σε χειρομαλάξεις λεμφικής αποσυμφόρησης, θεραπεία συμπίεσης, περιποίηση της επιδερμίδας, κίνηση και αυτοδιαχείριση. Η άθληση και η αυτοδιαχείριση όχι μόνο υποστηρίζουν την επιτυχία της θεραπευτικής αγωγής, αλλά βελτιώνουν και την ποιότητα ζωής και ενισχύουν την επιμονή από μέρους των ασθενών.
Τι πρέπει να έχουν υπόψη οι ασθενείς με λιποίδημα όταν ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες;
Για όσους έχουν λιποίδημα, αυτό που πρέπει να θυμούνται είναι: Μειώστε το βάρος σας ή, τουλάχιστον, μην βάλετε κιλά. Δεν είναι ζήτημα σωματικής άσκησης για ενδυνάμωση, αλλά μέτριας άσκησης όλου του σώματος και βελτίωσης της αντοχής. Η ήπια, σωματική άσκηση με χαμηλή καταπόνηση έχει σημασία για την πρόληψη περαιτέρω βλάβης των αρθρώσεων που ήδη υπόκεινται σε καταπόνηση.
Οι ασθενείς με λιποίδημα πρέπει να φροντίζουν να φορούν οπωσδήποτε τις κάλτσες/καλσόν συμπίεσης όταν ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες. Διότι η συμπίεση υποστηρίζει τους μύες, τις φλέβες και το λεμφικό σύστημα για να μεταφέρουν το αίμα προς την καρδιά και τη ροή της λέμφου να ακολουθεί την κατεύθυνση των λεμφαδένων. Σε ασθενείς με λιποίδημα, η λειτουργία του λεμφικού και φλεβικού συστήματος είναι συχνά περιορισμένη. Χωρίς κάλτσες διαβαθμιζόμενης συμπίεσης υπάρχει κίνδυνος κατακράτησης υγρών στους ιστούς και περαιτέρω επιπλοκών ή οιδημάτων.
Τα αθλήματα που γίνονται στο νερό έχουν πολλά πλεονεκτήματα για τους πάσχοντες από λιποίδημα.
Τα παρακάτω αθλήματα είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για ασθενείς με λιποίδημα:
- Αθλήματα στο νερό: Είτε πρόκειται για κολύμβηση, υδατοποδηλασία, ασκήσεις φυσικής κατάστασης στο νερό, υδατοβάδην ή υδατογυμναστική, οι σωματικές ασκήσεις στο νερό όχι μόνο προκαλούν μικρή καταπόνηση, αλλά είναι και ιδιαίτερα αποτελεσματικές, διότι η πίεση του νερού λειτουργεί ως λεμφική αποσυμφόρηση και αποσυμπιέζει τα κάτω άκρα. Γι’ αυτό το λόγο οι ασκήσεις στο νερό είναι επίσης η μόνη αθλητική δραστηριότητα που δεν χρειάζεται κάλτσες συμπίεσης. Μια θετική παρενέργεια: η άνωση του νερού μειώνει στο ελάχιστο το σωματικό βάρος. Έτσι δεν ασκούνται μόνο τα κάτω άκρα, αλλά και η ράχη, τα άνω άκρα και η κοιλιακή χώρα.
- Τραμπολίνο: Μια άλλη πολύ αποτελεσματική και ήπια μέθοδος είναι το τραμπολίνο. Οι αναπηδήσεις στο τραμπολίνο όχι μόνο δυναμώνουν τους μύες, αλλά διεγείρουν τη λεμφική ροή, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν και την καύση του λίπους. Όταν το σώμα κατεβαίνει μετά την αναπήδηση, η μυική σύσπαση εντείνεται, ενώ στον αέρα οι μύες χαλαρώνουν. Οι κάλτσες συμπίεσης παρέχουν πρόσθετη υποστήριξη για τη μεταφορά του αίματος και της λέμφου στο σώμα. Στο τραμπολίνο κάθε κίνηση γίνεται πολύ ευκολότερη. Οι αναπηδήσεις σε τραμπολίνο έχουν, εξάλλου, θετική επίδραση στους μεσοσπονδύλιους δίσκους, γιατί η σπονδυλική στήλη συσπάται κατά την αναπήδηση και έτσι διευκολύνεται η παροχή υγρών στους δίσκους. Γι’ αυτό το λόγο η σωματική άσκηση στο τραμπολίνο είναι κατάλληλη για την πρόληψη της ολίσθησης των μεσοσπονδύλιων δίσκων.
- Περιτονιακή άσκηση: Η περιτονία είναι μια ταινία συνδετικού ιστού που περικλείει σαν έλυτρο τους μύες, τις αρθρώσεις και τα οστά, καθώς και τις διόδους της λέμφου. Αποτελείται από μεσοκυττάριο υγρό (νερό), κολλαγόνο και ελαστίνη. Στην περίπτωση διαταραχής της λεμφικής αποσυμφόρησης, που εμφανίζεται συχνά με το λιποίδημα, το ινωδογόνο (παράγοντας της πήξης του αίματος) υπερπληρώνει τις διόδους και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να συγκολληθεί η περιτονία. Αυτή η συγκόλληση του συνδετικού ιστού της περιτονίας μπορεί να είναι η αιτία του πόνου του λιποιδήματος. Η περιτονιακή άσκηση χαλαρώνει και πάλι τον συνδετικό αυτό ιστό ώστε να μπορεί να δημιουργηθεί νέο κολλαγόνο που θα επιτρέψει στην περιοτονία να ξαναβρεί την ελαστικότητά της. Τα ρολά περιτονιακής αυτομάλαξης διατίθενται σε διάφορα μεγέθη και βαθμούς έντασης και μπορεί να βοηθήσουν στη χαλάρωση αυτών των συμφύσεων. Σημείωση: οι ασκήσεις μπορεί να είναι πολύ επώδυνες στην αρχή μέχρις ότου η ‘δεσμευμένη’ περιτονία να χαλαρώσει και πάλι.
- Σκανδιναβικό βάδην/Βάδην με μπαστούνια: με το Σκανδιναβικό βάδην γυμνάζονται όλες οι μυικές ομάδες, ακόμη και τα μπράτσα, σε περιστατικά πασχόντων από λιποίδημα. Το βάδην με μπαστούνια είναι ήπιο για τις κλειδώσεις και μαθαίνεται εύκολα από αγύμναστα άτομα.
- Άσκηση με πολυόργανο μηχάνημα γυμναστικής: άσκηση χαμηλής καταπόνησης με αποτελεσματική προπόνηση αντοχής είναι, εξάλλου, δυνατή χρησιμοποιώντας πολυόργανο μηχάνημα γυμναστικής. Ασκεί, π.χ., τα κάτω και άνω άκρα, την κοιλιακή χώρα και τους γλουτούς. Αντίθετα με το τζόγκινγκ δεν καταπονούνται οι κλειδώσεις.
Λιποίδημα – ανθίσταται πράγματι στις αθλητικές δραστηριότητες;